Jolasen bilakaera haurtzaroan eta nerabezaroan

0-2 urte

Bizitzako lehen hilabeteak: Heldua haurrarekin jolasten hasten da, begiradarekin, altzoko eta sehaskako jolasak: txalopintxalo, ezkutaketa, ku-ku...
4. hilabetetik 6.era
Jolasak gorputzarekin: Mugimendu-jolasak gorputzarekin: atzamarrekin, eskuekin edo hankekin jolasten du... batetik, harritu egiten da mugitzeko aukerak aurkitzen dituenean eta, bestetik, horietatik sentipen kinestesiko, ukimenezko, ikusmenezko... ugari lortzen ditu; ezkutaketa jolasa (4 hilabete): izararen ostean agertzen eta desagertzen jolasten du, izararekin ezkutatuz eta berriro agertuz; aho-jolasak (lalala...)...
Objektuak manipulatzeko jolasak: Txintxina (3 hilabete), soinua agertu eta desagertu egiten da; askotariko manipulazioak objektuekin (bota, ukitu, talka egin, zupatu, haztatu, kulunkatu, estutu, kolpatu, haginka egin, atzaparka egin, astindu...)
6 hilabetetik 12ra
Objektuen inguruko jakingura-jolasak: Kolpeak ematen dituenean, haginka egiten duenean... zer gertatzen den jakin nahi du. Eragilea delako eta manipulatzen dituen objektuetan ondorioak lortzen dituelako atsegina lortzen du.Galera- eta berreskuratze-jolasak: Aurkitzeko eta aldentzeko jolasakobjektuak ezkutatu eta gero aurkitu.
Lotzeko eta bereizteko jolasak: Objektuak ontzietan sartzeko eta horietatik ateratzeko jolas-jarduerak.
Jolasak pilotekin: Jostailurik kutunenetakoa da.
Urte 1etik 2ra
Mugimendu-jolasak gorputzarekin eta objektuekin: Gorputzeko jolasak egiten jarraitzen du, mugimenduen koordinazioa gero eta handiagoa da. Gaitasun horiek garatzean, inguruko objektuekin jolas-manipulazio zehatzak gehiago sustatzen dira.
Jolasak urarekin, lurrarekin eta harearekin: Bainuontzian hainbat objekturekin asko gozatzen du, baita lurrarekin edo harearekin egindako jolasetan eta.
Jolasak ispiluarekin: Begiratzeko jolasak, objektuak erakutsi eta ezkutatzeko jolasak...
Jolasak danborrarekin: Jostailu horrek interes handia pizten du, mugimenduak eta oldarkortasuna errurik gabe deskargatzen laguntzen du. Jolasak trapuzko animalia eta panpinekin: Esperientzia biologikoak imitatu eta birsortzen ditu hartz txikiekin eta panpinekin (jaten ematen die, lotan jartzen ditu, ibiltzera ateratzen ditu...)
2-4 urte
Mugimendu-jolasak: Hasieran, mugimendua duten objektuekiko sentitzen duen erakarpenak eraginda: substantziak ontziz aldatzeko jolasak (substantziak eta objektuak ontzi batzuetatik besteetara igarotzen ditu); sartzeko jolasak (autoak, tren-makinak tuneletatik igarotzen dira, garajean sartzen dira...); buru-hausgarri sinpleak dituzten jolasak; jolasak urarekin, lokatzarekin eta harearekin (modelatzea asko gustatzen zaie, baita urarekin egiten dituzten flotazio- eta murgiltze-esperientziak ere); eraikitze-jolasak (hiru urte dituztenean, eraikitzean orekaz arduratzen dira, metatu egiten dute, osagaiek bat egin dezaten arduratzen dira...); jolasak pilotarekin; jolasak trizikloarekin...
Jolas sinbolikoak, antzeztekoak:
a) Panpinen jolasak: Bizitako esperientzia ugari birsortzen dituzte. Ama-semeen jolasak. Panpinei jaten emateko jolasak, kikarak, lapikoak... erabiliz. 
b) Askotariko jolas sinbolikoak: Jolas horietan, orain irudimen handia erabiltzen da. Beste kide batzuekin imitazio- edo fikzio-jolasak egiten dituzte: dendak, animaliak zooan, ile-apaindegia, medikuak... Jolas mota honek aurrerapausoak dituen arren, rolak oraindik ez dira oso egonkorrak, aldatu egiten dira, iraupen laburrekoak dira. 3 urtetik 4 urtera jolasaren edukia objektuekin ekintzak egitea da, eta horiek monotonoak eta errepikakorrak dira. Zereginak akzioek mugatzen dituzte, eta logika ez da existitzen. 
c) Jolasak marrazkiarekin eta irudi grafikoekin: 3 urte dituela, zirriborratze desordenatua. 3,5 dituela, zirriborroak izenarekin. Ipuinak, irudiak, telebista... interesatzen zaizkio.
d) Beste batzuekin egindako jolasak: Hala ere, oraindik “bata-bestearen ondoan” jolasten dute, “bata-bestearekin” baino gehiago.
4-6 urte
Zentzumen-jolasak, pertzepziozkoak eta motorrak: Etapa honetan jauzi, korrika... egiten dute. Gorputz-jolas ugari egiten dituzte eta, apurka-apurka, gorputzeko atalak gehiago koordinatuko dituzte. Lau urte dituztela jolas nahasiak egiten dituzte, esaterako lasterketak, bata bestearen atzetik joan, borroka egin, kolpeak jo, eta antolatutako pilota-joko errazak. Modelatu, margoztu eta margotu egiten dute. Bost urte dituztela fisikoki ia-ia nahi dutena egiten dute, pilotarekin boteak egiten dituzte, harriak botatzen dituzte, sokarekin salto egiten dute, eta margotu, marraztu eta modelatu egiten dute. Bost urtetik sei urtera bizikletan ibiltzen dira, iltzeak sartu eta atera egiten dituzte, torlojuak sartzen dituzte, estutu, lotu, muntatu, desmuntatu egiten dute, eta jolas horiekin eta txandekin asko gozatzen dute. 
Jolas kolektibo motorrak abiatzen dituzte: txandak, zapatatxoa, korroa, katuarena... Mugimendu-jolasak sozialagoak bihurtzen dira.Jolas kolektiboak, sinbolikoak eta antzeztekoak: Eginkizun garrantzitsua dute aldi honetan. 2 urtetik 4 urtera jolas sinboliko indibiduala da nagusi, eta 4 urtetik aurrera jolas kolektibo bihurtzen da. Errealitatea imitatzeko jolasak eta fantasia-jolasak.
Mahai-jokoak, erregela errazeko jolasak: jolasak hizkuntzarekin, oroitzekoak, objektuak sailkatzekoak, antzara-jokoa, partxisa… 
6-12 urte
Jolas psikomotorrak eta kirol-jolasak: Jolas hauek aurrera egiten dute eta apurka-apurka erregela objektiboen arabera antolatzen dira. 
Antzezpen-jolas kolektiboak: Antzezpen-jolasak, errealitatea imitatzekoak zein fantasia-jolasak.
Mahaiko jolas intelektualak arauekin: Partxisa, Damak, Xakea…
Bideo-jokoak (kontsolak)
Nerabezaroa
Kirol-jolasak
Bideo-jokoak
Jolas interaktiboak Interneten 

Gehiago irakurri